Bony dla pracownika – co z podatkiem i składkami ZUS

Rozwiązanie: Zazwyczaj wartość bonu stanowi przychód ze stosunku pracy i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, bez względu na źródło, z jakiego został zakupiony. Jeżeli pracodawca nie dysponuje ZFŚS, to bon podlega także oskładkowaniu.

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. W szczególności są to: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (art. 12 ust. 1 ustawy o PIT).

Przychodem ze stosunku pracy są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia, a więc każda forma przysporzenia majątkowego (tzn. zarówno pieniężna, jak i niepieniężna) mająca swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy.

Zatem praktycznie wszystkie otrzymane przez pracownika od swojego pracodawcy świadczenia – o ile nie stanowią dochodu zwolnionego od podatku lub dochodu, od którego został zaniechany pobór podatku na podstawie przepisów Ordynacja podatkowa – podlegają opodatkowaniu ze źródła przychodu, którym jest stosunek pracy (lub pokrewny).

Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się – jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione – według cen zakupu.

Wynagrodzenie za pracę może przybierać nie tylko pieniężną postać, lecz także postać różnego rodzaju świadczeń, które – nawet nieujęte w umowie o pracę – w praktyce są postrzegane jako jego element.

Jednak z ostatnich interpretacji podatkowych wynika, że nie każde świadczenie np. w postaci rzeczy czy usługi zalicza się do kategorii przychodu ze stosunku pracy, a w konsekwencji opodatkowuje podatkiem PIT. Przykładowo dyrektor KIS w interpretacji z 23 września 2021 r., nr 0112-KDIL2-1.4011.647.2021.1.MKA stwierdził, że: „(…) Gdyby się zdarzyło, że pracodawca rzeczywiście chce obdarować konkretnego pracownika, np. z okazji jubileuszu zatrudnienia wręcza mu zegarek, wówczas korzyść tę należałoby potraktować jako podlegającą ustawie o podatku od spadków i darowizn”.

A zatem zdaniem fiskusa to nie zamiar obdarowania stanowi kryterium odróżnienia świadczeń pracodawcy, o których wartość należy podnieść podlegający opodatkowaniu dochód pracownika, od tych, które jego dochodu nie zwiększają. Kryterium tym musi być obiektywna ocena, czy świadczenie leżało w interesie pracownika, a jest tak wtedy, gdy stanowi ono realne przysporzenie majątkowe (korzyść), którego efekt jest uchwytny w jego majątku.

W rezultacie stwierdzić należy, że wartość ww. bonów podarunkowych, które nie są elementem wynagrodzenia, do zapłaty którego zobowiązany jest podatnik na podstawie zawartej umowy o pracę, a więc nie stanowią dla pracowników dodatkowej gratyfikacji/wynagrodzenia za wykonywaną pracę. Jest to dobrowolne świadczenie ze strony podatnika (do którego nie jest zobowiązany na podstawie zapisów umownych), podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, zatem na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PI ww. bony są wyłączone z opodatkowania tym podatkiem.

Jeżeli bony zostały pracownikom przekazane jako forma zapłaty za wykonaną pracę (np. jako forma premii, nagrody), to stanowi przychód ze stosunku pracy, co w konsekwencji pociąga za sobą skutek w postaci poboru zaliczki na podatek dochodowy (niezależnie od źródła sfinansowania świadczenia) oraz składek na ZUS, jeśli bony zostały zakupione ze środków obrotowych, a nie funduszu o charakterze socjalno-bytowym (np. ZFŚS).

Natomiast jeśli wydanie bonów wiąże się z chęcią bezinteresownego obdarowania pracowników z jakiejś szczególnej okazji, święta i nie jest to element wynagrodzenia, to takie świadczenie – w oczach fiskusa jest traktowane jak darowizna, która podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Nie stanowi ono wówczas kosztów uzyskania przychodów u pracodawcy.