Dokument aktualny
Zobacz inne wersje:

Jak liczyć kwotę wolną od potrąceń w 2023 roku dla niepełnoetatowca

Mariusz Pigulski

Autor: Mariusz Pigulski

Dodano: 23 listopada 2022
kwota wolna od potrąceń 2023

Kwota wolna od potrąceń ulega obniżeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika. W tym przypadku obliczenie kwoty wolnej musi poprzedzać ustalenie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę stosownie do wymiaru czasu pracy. Od tak uzyskanego wynagrodzenia należy odliczyć obciążenia składkowo-podatkowe oraz wpłaty dokonywane do PPK, jeżeli pracownik nie zrezygnował z ich dokonywania, a otrzymany wynik pomnożyć przez odpowiednią do rodzaju potrącenia stawkę procentową. Sprawdź przykład liczbowy na 2023 rok.

W celu ochrony wynagrodzenia za pracę ustawodawca wytyczył granice, do których pracodawca może zmniejszać wynagrodzenie. Dokonując potrąceń z wynagrodzenia, należy zatem pozostawić pracownikowi do dyspozycji pewną kwotę, którą trzeba mu wypłacić. Pracownik zawsze otrzyma zatem przynajmniej kwotę wolną od potrąceń, której nie można naruszyć. Do wyjątków należy sytuacja, gdy są potrącane alimenty. Wówczas pracodawca nie stosuje kwoty wolnej od potrąceń, ale uwzględnia ograniczenie potrącenia do wysokości 3/5 wynagrodzenia. Potrącenia z wynagrodzenia mogą więc być dokonywane w następujących granicach:

  • w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości 3/5 wynagrodzenia,
  • w razie egzekucji innych należności lub potrącenia zaliczek pieniężnych – do wysokości 1/2 wynagrodzenia.

Natomiast w sumie potrącenia nie mogą przekraczać:

  • 1/2 wynagrodzenia – przy egzekwowaniu należności innych niż świadczenia alimentacyjne na mocy tytułów wykonawczych oraz zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
  •      3/5 wynagrodzenia – przy egzekwowaniu świadczeń alimentacyjnych na mocy tytułów wykonawczych wraz z potrąceniami niealimentacyjnymi na podstawie tytułu wykonawczego i zaliczek pieniężnych.

Niezależnie od tych potrąceń kary pieniężne podlegają potrąceniom w granicach określonych w art. 108 kp. Oznacza to, że można je potrącić w wysokości jednodniowego wynagrodzenia za jedno przewinienie lub 1/10 części za więcej wykroczeń. Ograniczenie potrącenia do 3/5 wynagrodzenia nie dotyczy takich świadczeń, jak:

  • nagroda z zakładowego funduszu nagród,
  • dodatkowe wynagrodzenie roczne (trzynastka) i 
  • należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej

– pod warunkiem że dokonuje się potrąceń na zaspokojenie zaległego świadczenia alimentacyjnego. Te składniki wynagrodzenia podlegają wówczas egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości (art. 87 § 5 kp).

Przykład36-letni pracownik, który nie przystąpił do PPK, jest zatrudniony na 1/2 etatu z wynagrodzeniem 1.510 zł netto. Ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów i 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł). Pracodawca otrzymał tytuł od komornika na zajęcie wynagrodzenia na należności niealimentacyjne. Potrącenie sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne nie może przekraczać połowy wynagrodzenia netto, czyli w przypadku tego pracownika 755 zł (1.510 zł x 50%). Pozostaje ustalenie kwoty wolnej od potrąceń. Kwotę wolną od potrąceń dla niepełnoetatowca ustala się, obliczając minimalne wynagrodzenie brutto według części etatu, a następnie odliczając składki na ZUS oraz podatek. Przy połowie etatu i minimalnym wynagrodzeniu za pracę kwota wolna netto wynosi:
  • w okresie od stycznia do czerwca 2023 roku - 1.370,24 zł (1.745 zł brutto, tj. 3.490 zł × 1/2), co wynika z poniższego wyliczenia:
Lista płac
Poz. Składniki Działanie Kwota
1. Wynagrodzenie za pracę   1.745,00 zł
2. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne   1.745,00 zł
3. Składka na ubezpieczenie emerytalne Poz. 2 × 9,76% 170,31 zł
4. Składka na ubezpieczenia rentowe Poz. 2 × 1,5% 26,18 zł
5. Składka na ubezpieczenie chorobowe Poz. 2 × 2,45% 42,75 zł
6. Razem składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 239,24 zł
7. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne Poz. 2 – poz. 6 1.505,76 zł
8. Składka na ubezpieczenie zdrowotne naliczona Poz. 7 × 9% 135,52 zł
9. Koszty uzyskania przychodu   250,00 zł
10. Przychód do opodatkowania Poz. 1 – poz. 6 – poz. 9, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych 1.256,00 zł
11. Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową   300,00 zł
12. Zaliczka na podatek przed zaokrągleniem (poz. 12 × 12%) – poz. 11 0,00 zł
13. Zaliczka na podatek do odprowadzenia do urzędu skarbowego Poz. 12 po zaokrągleniu do pełnych złotych 0,00 zł
14. Kwota netto Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 13 1.370,24 zł
W okresie od lipca do grudnia 2023 roku - 1.413,43 zł (1.800 zł brutto, tj. 3.600 zł × 1/2), co wynika z poniższego wyliczenia: Lista płac
Poz. Składniki Działanie Kwota
1. Wynagrodzenie za pracę   1.800,00 zł
2. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne   1.800,00 zł
3. Składka na ubezpieczenie emerytalne Poz. 2 × 9,76% 175,68 zł
4. Składka na ubezpieczenia rentowe Poz. 2 × 1,5% 27,00 zł
5. Składka na ubezpieczenie chorobowe Poz. 2 × 2,45% 44,10 zł
6. Razem składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zatrudnionego Poz. 3 + poz. 4 + poz. 5 246,78 zł
7. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne Poz. 2 – poz. 6 1.553,22 zł
8. Składka na ubezpieczenie zdrowotne naliczona Poz. 7 × 9% 139,79 zł
9. Koszty uzyskania przychodu   250,00 zł
10. Przychód do opodatkowania Poz. 1 – poz. 6 – poz. 9, gdzie otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych złotych 1.303,00 zł
11. Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową   300,00 zł
12. Zaliczka na podatek przed zaokrągleniem (poz. 12 × 12%) – poz. 11 0,00 zł
13. Zaliczka na podatek do odprowadzenia do urzędu skarbowego Poz. 12 po zaokrągleniu do pełnych złotych 0,00 zł
14. Kwota netto Poz. 1 – poz. 6 – poz. 8 – poz. 13 1.413,43 zł
  Zatem, by pracownik miał zagwarantowaną kwotę wolną od potrąceń, z wynagrodzenia pracownika można w opisanych okolicznościach potrącić:
  • w okresie od stycznia do czerwca 2023 roku – 139,76 zł (1.510 zł – 1.370,24 zł),
  • w okresie od lipca do grudnia 2023 roku – 96,57 zł (1.510 zł – 1.413,43 zł).
Autor:

Mariusz Pigulski

Nr 253 Kwiecień/maj 2024

Nr 253 Kwiecień/maj 2024
Dostępny w wersji elektronicznej