Specustawa o pomocy obywatelom Ukrainy będzie zmieniona po raz kolejny

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji we współpracy z innymi resortami przygotowało projekt przepisów, które mają na celu kolejną modyfikację zapisów tzw. specustawy ukraińskiej, tj. ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 583 ze zm.). Zapewnia ona doraźną podstawę prawną do legalnego pobytu obywatelom Ukrainy, którzy w wyniku działań wojennych zostali zmuszeni do opuszczenia swojego kraju pochodzenia w związku z atakiem Federacji Rosyjskiej na ten kraj. Jak wyjaśnili autorzy projektu, dotychczasowe stosowanie tej ustawy przyniosło doświadczenia wskazujące na potrzebę kolejnej jej nowelizacji, polegającej na doprecyzowaniu niektórych jej przepisów, zmianie części przyjętych rozwiązań, a także uzupełnieniu jej o nowe regulacje.

Nowelizacja przewiduje m.in. następujące rozwiązania:

• wprowadzenie obowiązku posiadania PESEL przez obywateli Ukrainy, którzy uciekli przed wojną;
• partycypowanie uchodźców z Ukrainy przebywających w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania, w kosztach ich wyżywienia i zakwaterowania (ma to na celu m.in. aktywizację tych osób),
• wprowadzenie ułatwień dla obywateli Ukrainy, którzy z różnych względów utracili możliwość dostępu do profilu zaufanego,
• umożliwienie Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych i instytucjom gminnym pozyskiwania od Straży Granicznej informacji na temat historii przekraczania granicy przez obywatela Ukrainy (tj. zarówno daty każdorazowego wjazdu, jak i wyjazdu z Polski),
• wprowadzenie fotografii jako elementu obowiązkowego rejestru obywateli Ukrainy,
• likwidację instytucji zezwolenia na pobyt czasowy wydawanego obywatelom Ukrainy w trybie uproszczonym,
• rozszerzenie zakresu prac, które będą mogły być wykonywane w gospodarstwie przez obywatela Ukrainy legalnie przebywającego na terytorium Polski,
• zapewnienie ciągłości świadczenia pieniężnego, wypłacanego na podstawie art. 13 specustawy, przysługującego z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski w ramach zorganizowanych grup pieczy zastępczej z terenu Ukrainy.

Wiele przewidzianych w nowelizacji zmian wychodzi naprzeciw oczekiwaniom zarówno przebywających w Polsce uchodźców z Ukrainy, jak i polskich podmiotów, w tym także zatrudniających ich przedsiębiorców i rolników. Przykładowo uzasadniając rozszerzenie zakresu prac, które wspomniani Ukraińcy mogą wykonywać w gospodarstwie rolnym (na wszystkie czynności związane z prowadzeniem działalności rolniczej w rozumieniu przepisów ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników) autorzy nowelizacji wskazali, że po okresie zbiorów płodów rolnych, ukraińscy pomocnicy rolnika mieliby bardzo ograniczoną możliwość świadczenia pomocy w gospodarstwie rolnym. Zatem ze względu na dużą liczbę obywateli Ukrainy, którzy mogą świadczyć pomoc w gospodarstwach rolnych, przedmiotowa zmiana wychodzi naprzeciw potrzebom związanym z zapewnieniem tym osobom niezbędnego zajęcia i w konsekwencji środków utrzymania. Z drugiej strony, takie rozwiązanie jest oczekiwane również przez samych rolników i stanowić będzie dla nich wymierną korzyść.

Projekt zakłada, że nowelizacja co do zasady wejdzie w życie z dniem następującym po dniu jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.