Czy wydatki związane z obsługą prawną zakupu akcji i opłata do UOKiK mogą być kosztem podatkowym

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy CIT wydatki na objęcie lub nabycie udziałów albo akcji w spółce, nie stanowią kosztu uzyskania przychodu w dacie ich poniesienia.

Wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia tych udziałów lub akcji. Oznacza to, iż wydatki na nabycie lub objęcie udziałów/akcji mogą być rozpoznane w rachunku podatkowym dopiero w momencie uzyskania przychodu, który powstał na skutek odpłatnego zbycia tych walorów. Z nabyciem udziałów/akcji mamy do czynienia w sytuacji przeniesienia (np. w drodze sprzedaży) już istniejących udziałów lub akcji.

Pojęcie wydatków na objęcie lub nabycie udziałów/akcji w spółce mającej osobowość prawną nie zostało zdefiniowane w przepisach podatkowych. W orzecznictwie sądów administracyjnych i praktyce organów skarbowych ugruntowane jest stanowisko, iż pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie wydatki bezpośrednio warunkujące nabycie lub objęcie tych udziałów lub akcji, tj. takie, bez których poniesienia skuteczne nabycie udziałów/akcji nie byłoby możliwe (zob. wyrok NSA z 7 września 2004 r. o sygn. akt FSK 324/04). Podobne stanowisko prezentuje resort finansów w pismach z: 31 października 1996 r. nr PO 4/AK-722-662/96; 12 marca 2001 r. nr PB 4/BA-8214-486-94/01; 8 października 2004 r. nr US72/ROP1/423/208/04/AW).

Oznacza to, że przez pojęcie „zwrot wydatków na nabycie” rozumieć należy wydatki warunkujące nabycie tych udziałów (akcji), tj. takie bez których poniesienia skuteczne nabycie nie byłoby możliwe (czyli powiązane bezpośrednio z nabyciem udziałów/akcji) – zatem chodzi tutaj o koszty, bez których przeniesienie lub wykreowanie praw w postaci udziałów lub akcji byłoby niemożliwe z punktu widzenia regulacji prawnych.

Zgodnie z interpretacją dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 12 maja 2009 r., nr IBPBI/2/423W-76/09/CzP, „(…) Użycie przez ustawodawcę określenia „wydatków na nabycie” oznacza, że do kosztów uzyskania przychodów – ale dopiero z chwilą sprzedaży udziałów albo akcji – zalicza się wydatki bezpośrednio związane z nabyciem tych udziałów albo akcji, bez których nie byłoby możliwe ich nabycie lub objęcie. Do wydatków tych należy zaliczyć zapłaconą cenę za udziały albo akcje oraz inne koszty bezpośrednio związane z tym zakupem (np. opłaty notarialne, prowizje biura maklerskiego, itp.)”.

W przedmiocie samych kosztów obsługi prawnej, chodzi tu o takie wydatki, które bezpośrednio związane są z transakcją nabycia udziałów (a więc nie o koszty np. doradztwa prawnego związanego z transakcją, gdyż takie należy uważać za ogólnie związane z prowadzoną działalnością).